Essays

Van 1979 tot nu schreef ik een 400-tal artikels en essays, hoofdzakelijk over moderne literatuur, die onder meer werden gepubliceerd in: Het Nieuw Vlaams Tijdschrift; Dietsche Warande & Belfort; Restant; Kreatief; De Vlaamse Gids; Ons Erfdeel; Kritisch Literatuur Lexicon; Literatuur; Boekengids; De Standaard der Letteren; Kunst en Cultuur. Als columnist werkte ik een tweetal jaar mee aan het Radio 3-programma (nu Klara) 'Drieklank'. Hieronder vindt u twee publicaties in boekvorm over de Nederlandse auteur Willem Frederik Hermans.

Willem Frederik Hermans en Ludwig

Wittgenstein

In deze studie gaat de aandacht in hoofdzaak uit naar de overeenkomsten tussen Willem Frederik Hermans' (1921) en Ludwig Wittgensteins (1889-1951) visie op de relatie tussen taal, denken en wereld. Hierbij worden enkele werken van Hermans van vóórr en omtrent 1949 besproken, en enkele van na deze datum. Dit is immers het jaar waarin Hermans voor het eerst kennis maakte met een filosofisch geschrift van Wittgenstein, namelijk de Tractatus logico-philosophicus. Uit de analyse van verhalen en romans komt duidelijk naar voren dat Hermans in zijn werk al heel vroeg was begaan met levensvormen en taalspelen, al waren deze begrippen hem aanvankelijk nog onbekend. Het is echter een misvatting te veronderstellen, zoals sommige interpretatoren hebben gedaan, dat Hermans' proza een daadwerkelijke en bewuste anticipatie is geweest op de taalspelentheorie die door Wittgenstein werd uitgewerkt, en die pas in 1953 (postuum) werd gepubliceerd in de Philosophische Untersuchungen. Eerder dan van een anticipatie moet er bij Hermans sprake zijn van een praktische uitwerking van de zeer theoretische Tractatus-filosofie, waardoor hij bijna automatisch in de taalspelenproblematiek terecht moest komen.